Cymdeithas Defaid Mynydd Cymreig © 2025 Website designed and maintained by H G Web Designs
Dydd Agored
• DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2025 • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2024 • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2023 • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2022 Oherwydd Covid-19 yn anffodus ni fu modd i ni gynnal dydd agored yn 2020 nac yn 2021. Hyderwn y byddem yn cynnal dydd agored ym mis Medi 2022. DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2019 Cynhaliwyd diwrnod agored Cymdeithas Defaid Mynydd Cymreig 2019 o dan nawdd cangen Sir Ceredigion yn Tynant, Talybont, Aberystwyth, Ceredigion ar ddydd Sadwrn 21ain o Fedi drwy garedigrwydd Dilwyn, Marion, Rhydian, Elgan a’u teuluoedd. Maent yn ffermio 2,600 o erwau i gyd gyda’r buarth yn mesur 650 o droedfeddi uwchlaw ‘r môr ac yn codi hyd at 1750 o droedfeddi i bwynt uchaf y Fferm. Yno hefyd mae capel Bethesda Tynant lle caiff gwasanaeth ei gynnal unwaith y mis yn ystod tymor yr Haf. Bu iddynt ennill cystadleuaeth y Byrnau Mawr trwy Gymru gyfan yn y flwyddyn 2014 gan Gymdeithas Tir Glas Cymru, a hefyd wedi derbyn y gilwobr yn 2019. Mae’r ddiadell yn cynnwys 2000 o famogiaid ynghyd â 450 o ŵyn benyw bob blwyddyn. Croesir tua 500 o ddefaid gyda hwrdd Texel a Primera i gynhyrchu wyn tewion. Roedd yr haul yn tywynnu ar trefnu trylwyr wedi sicrhau llwyddiant mawr ar y dydd. Croesawyd y dorf o dros gant a hanner gan Mr Huw Davies, Llety Ifan Hen, Cadeirydd Cangen Ceredigion a trosglwyddwyd yr awenau i Mr Elgan Evans Tynant. Fe aethpwyd ar daith ddiwylliannol amaethyddol 13 milltir o amgylch y fferm a drwy diroedd anghysbell ardal Talybont ar sawl tractor a thrailer. Yn gyntaf fe welwyd caeau cnwd gaeaf lle bydd y defaid yn mynd i fwyta ar ôl eu sganio, yna ymlaen i Fynydd Uchaf i weld 450 o ŵyn benyw. Yno hefyd gwelwyd aelodau cangen Ceredigion yn gweithio Cwn Cymreig. Aethpwyd ymlaen wedyn a thrwy ucheldir Cwm Ceulan i Fwlchygarreg a gwelwyd Gwartheg Duon Cymreig werth i’w gweld yn magu lloi charolais a Defaid Mynydd yn eu cynefin ac heibio nifer o adfeilion. Aethpwyd heibio Llyn Nantycagl, drwy coedwig Cyneiniog at yr wyn gwryw. Yr arfer fydd gwerthu’r wyn yn dew i gyd i ffwrdd ar laswellt i Dunbia drwy gynllun Cig Oen Mynyddoedd y Cambrian. Mae hyn yn sicrhau cig blasus. Gwelwyd hoel rheilffordd fach yr Hafan yn arwain lawr at hen waith plwm Bwlch Glas cyn cyrraedd Defaid Mynydd ym Mwlch Glas. Dychwelwyd i’r buarth oddeutu 4:30 am wledd o gig oen mynydd rhost, paned, cacen a sgwrs. Clowyd y dydd gan Gadeirydd y pump Sir, Mr David Evans, Penyglog. Hoffai’r gymdeithas ddiolch i Deulu Tynant a Cangen Ceredigion am eu holl waith yn sicrhau diwrnod agored llwyddiannus dros ben. DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2018 Cynhelir Diwrnod Agored y gymdeithas am eleni dan nawdd cangen Sir Drefaldwyn ar fferm G Roberts, Glanhafon Uchaf, Llangynog, Croesoswallt SY10 0HL ar ddydd Sadwrn 29 Medi 2018 am 1.00 o’r gloch. Yn wahanol i’r arfer, fe fydd tri aelod yn cynnal y dydd agored ar yr un fferm gan arddangos defaid y dair ffarm. Yn ymuno â Mr Roberts a’i fab Emrys yn Glanhafon Uchaf fydd Phil Morgan, Glanhafon Fach, Llangynog SY10 0EW a Geraint Evans, Tŷ Mawr, Llangynog SY10 0HD. Mae Glanhafon Uchaf yn fferm 300 cyfer, yn cynnal diadell o 500 o ddefaid mynydd gan groesi 60 gyda hwrdd Charollais. Yn cadw rhyw 20 hwrdd mynydd, mae’r teulu yn gwerthu yr helyw o’r ŵyn tewion ym marchnad Croesoswallt. Cedwir dros 500 o famogiaid yn bur yn Glanhafon Fach, fferm yn ymestyn at 450 erw. Defnyddir hwrdd Charollais ar 150 o ddefaid gan eu gwerthu fel cyplau ym marchnad Ruthin ym mis Mai. Mae Mr Morgan yn cadw 20 buwch sugno yn ychwanegol gan eu croesi hefo tarw Belgian Blue. Yn Ty Mawr, mae diadell o 1,300 i gyd, gyda 700 yn cael eu cadw’n bur a’r gweddil yn cael eu croesi gyda hwrdd Charollais yma hefyd. Fe fydd y tri yn arddangos trawsdoriad o’u diadelloed gyda 30 mamog, 30 dafad blwydd a 30 ŵyn benyw yn ogystal a hyrddod, hyrddod blwydd ac ŵyn hyrddod. • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2017 DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2016 Cynhelir Diwrnod Agored y gymdeithas am eleni dan nawdd cangen Sir Ddinbych yng Nghwm Geifr a Blaencwm, Llanarmon Dyffryn Ceiriog ar ddydd Sadwrn 1af Hydref 2016 am 1.00 o’r gloch, drwy garedigrwydd Glyn a Lynne Jones, Elgan a Cathy, Gethin a Sara a’u dwy merch, Annes a Glesni Mai. Dylid ymgynull yn gyntaf yn Blaencwm am 1.00 o’r gloch yn brydlon os gwelwch yn dda cyn symud ymlaen i Gwm Geifr am 2.30pm. Mae Blaencwm rhyw dair milltir a hanner i fyny o bentref Llanarmon DC. Rhaid troi i’r chwith ar sgwar y pentref ar bwys tafarn yr Hand os yn dod i lawr o gyfeiriad Llanrhaeadr ym Mochnant ar hyd ffordd gul a throellog neu i’r dde ar y sgwar os yn dod i fyny ar hyd y B4500 o gyfeiriad Y Waun, (neu Chirk) a chario ymlaen ar hyd ffordd gul, Swch Cae Rhiw. Fe fydd arwyddion i’ch helpu ond cofiwch peidio ac aros yng Nghwm Geifr ond cario ymlaen am rhyw filltir arall cyn troi i’r chwith ar ôl pasio hen gapel fydd ar y dde i chi i gyfeiriad Blaencwm, sydd rhyw filltir eto i fyny’r dyffryn. Blaencwm yw’r fferm olaf ar hyd y ffordd honno. Mae’r ffordd yn aros yn gul ac fe ddylsech fod yn ofalus i osgoi unrhyw anffawd Mae buarth Blaencwm rhyw 1,300 troedfedd uwchben y môr yng Nghwm Llawenog, Dyffryn Ceiriog ac yn codi hyd at 2,600 troedfedd i ben Cader Bronweh sydd ar y Berwyn. Mae’n ymestyn hyd at 1,500 o erwau gyda 200 erw ychwanegol o dir pori ar gael ar fynydd Blaenglyn. Mae diadell o 1,200 o famogiaid yn cael eu magu, gyda 250 ohonynt yn cael eu croesi gyda hyrddod Texel ac mae buches o rhyw 20 o wartheg duon Cymreig yn cael eu cadw hefyd. Fe fydd mamogiaid, defaid dau ddant, ŵyn benyw a hen hyrddod i’w gweld ym Mlaencwm. Yng Nghwm Geifr mae'r buarth tua 1,200 troedfedd uwchben y mor, lle mae diadell oddeutu 1,000 o famogiaid Cymreig a 300 o famogiaid croes. Mae'r defaid Cymreig yn pori ar fynydd Tarw ar Swch sydd rhyngddynt yn ymestyn i tua 1,500 o erwau ac yn codi i 2,200 troedfedd. Mae hefyd 200 erw o dir wedi ei wella hefo 160 erw o dir Pentre Pant, sydd ar rent, yn tyfu silwair ac yn cartrefu'r defaid croes ar gwartheg iau. Mae 350 o’r mamogiaid Cymreig yn cael ei croesi gyda hyrddod Charollais a Cheviot. Yn Cwm Geifr, cawn weld hen hyrddod, hyrddod blwydd, ŵyn hyrddod, ŵyn benyw heb eu dyfnu gyda’u mamau a defaid dau ddant a mamogiaid eraill. Dosbarthir yr ŵyn mewn ffordd i weld pa hyrddod fydd eu tadau. Gwerthir ychydig o ŵyn tewion y ddau le ar y bâch, un ai i Randall Parker yn Llanidloes neu Dunbia yn Llanybydder ond mae’r helyw yn cael eu gwerthu drwy’r farchnad agored yng Nghroesoswallt a Ruthin neu fel ŵyn stôr yn Ruthin neu Llanelwy. Darperir lluniaeth ysgafn yng Nghwm Geifr. Rydym yn eich annog i fod yn brydlon ac i arddel gofal er mwyn hwyluso’r trafeilio i Flaencwm ac yna yn ôl i Gwm Geifr neu fe all greu problemau ar y ffyrdd cul.
Sylfaen y diwydiant defaid yng Nghymru
# Dafad aml-bwrpas - ar fynydd neu lawr gwlad
Dydd Agored
• DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2025 • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2024 • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2023 • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2022 Oherwydd Covid-19 yn anffodus ni fu modd i ni gynnal dydd agored yn 2020 nac yn 2021. Hyderwn y byddem yn cynnal dydd agored ym mis Medi 2022. DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2019 Cynhaliwyd diwrnod agored Cymdeithas Defaid Mynydd Cymreig 2019 o dan nawdd cangen Sir Ceredigion yn Tynant, Talybont, Aberystwyth, Ceredigion ar ddydd Sadwrn 21ain o Fedi drwy garedigrwydd Dilwyn, Marion, Rhydian, Elgan a’u teuluoedd. Maent yn ffermio 2,600 o erwau i gyd gyda’r buarth yn mesur 650 o droedfeddi uwchlaw ‘r môr ac yn codi hyd at 1750 o droedfeddi i bwynt uchaf y Fferm. Yno hefyd mae capel Bethesda Tynant lle caiff gwasanaeth ei gynnal unwaith y mis yn ystod tymor yr Haf. Bu iddynt ennill cystadleuaeth y Byrnau Mawr trwy Gymru gyfan yn y flwyddyn 2014 gan Gymdeithas Tir Glas Cymru, a hefyd wedi derbyn y gilwobr yn 2019. Mae’r ddiadell yn cynnwys 2000 o famogiaid ynghyd â 450 o ŵyn benyw bob blwyddyn. Croesir tua 500 o ddefaid gyda hwrdd Texel a Primera i gynhyrchu wyn tewion. Roedd yr haul yn tywynnu ar trefnu trylwyr wedi sicrhau llwyddiant mawr ar y dydd. Croesawyd y dorf o dros gant a hanner gan Mr Huw Davies, Llety Ifan Hen, Cadeirydd Cangen Ceredigion a trosglwyddwyd yr awenau i Mr Elgan Evans Tynant. Fe aethpwyd ar daith ddiwylliannol amaethyddol 13 milltir o amgylch y fferm a drwy diroedd anghysbell ardal Talybont ar sawl tractor a thrailer. Yn gyntaf fe welwyd caeau cnwd gaeaf lle bydd y defaid yn mynd i fwyta ar ôl eu sganio, yna ymlaen i Fynydd Uchaf i weld 450 o ŵyn benyw. Yno hefyd gwelwyd aelodau cangen Ceredigion yn gweithio Cwn Cymreig. Aethpwyd ymlaen wedyn a thrwy ucheldir Cwm Ceulan i Fwlchygarreg a gwelwyd Gwartheg Duon Cymreig werth i’w gweld yn magu lloi charolais a Defaid Mynydd yn eu cynefin ac heibio nifer o adfeilion. Aethpwyd heibio Llyn Nantycagl, drwy coedwig Cyneiniog at yr wyn gwryw. Yr arfer fydd gwerthu’r wyn yn dew i gyd i ffwrdd ar laswellt i Dunbia drwy gynllun Cig Oen Mynyddoedd y Cambrian. Mae hyn yn sicrhau cig blasus. Gwelwyd hoel rheilffordd fach yr Hafan yn arwain lawr at hen waith plwm Bwlch Glas cyn cyrraedd Defaid Mynydd ym Mwlch Glas. Dychwelwyd i’r buarth oddeutu 4:30 am wledd o gig oen mynydd rhost, paned, cacen a sgwrs. Clowyd y dydd gan Gadeirydd y pump Sir, Mr David Evans, Penyglog. Hoffai’r gymdeithas ddiolch i Deulu Tynant a Cangen Ceredigion am eu holl waith yn sicrhau diwrnod agored llwyddiannus dros ben. DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2018 Cynhelir Diwrnod Agored y gymdeithas am eleni dan nawdd cangen Sir Drefaldwyn ar fferm G Roberts, Glanhafon Uchaf, Llangynog, Croesoswallt SY10 0HL ar ddydd Sadwrn 29 Medi 2018 am 1.00 o’r gloch. Yn wahanol i’r arfer, fe fydd tri aelod yn cynnal y dydd agored ar yr un fferm gan arddangos defaid y dair ffarm. Yn ymuno â Mr Roberts a’i fab Emrys yn Glanhafon Uchaf fydd Phil Morgan, Glanhafon Fach, Llangynog SY10 0EW a Geraint Evans, Tŷ Mawr, Llangynog SY10 0HD. Mae Glanhafon Uchaf yn fferm 300 cyfer, yn cynnal diadell o 500 o ddefaid mynydd gan groesi 60 gyda hwrdd Charollais. Yn cadw rhyw 20 hwrdd mynydd, mae’r teulu yn gwerthu yr helyw o’r ŵyn tewion ym marchnad Croesoswallt. Cedwir dros 500 o famogiaid yn bur yn Glanhafon Fach, fferm yn ymestyn at 450 erw. Defnyddir hwrdd Charollais ar 150 o ddefaid gan eu gwerthu fel cyplau ym marchnad Ruthin ym mis Mai. Mae Mr Morgan yn cadw 20 buwch sugno yn ychwanegol gan eu croesi hefo tarw Belgian Blue. Yn Ty Mawr, mae diadell o 1,300 i gyd, gyda 700 yn cael eu cadw’n bur a’r gweddil yn cael eu croesi gyda hwrdd Charollais yma hefyd. Fe fydd y tri yn arddangos trawsdoriad o’u diadelloed gyda 30 mamog, 30 dafad blwydd a 30 ŵyn benyw yn ogystal a hyrddod, hyrddod blwydd ac ŵyn hyrddod. • DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2017 DIWRNOD AGORED Y GYMDEITHAS 2016 Cynhelir Diwrnod Agored y gymdeithas am eleni dan nawdd cangen Sir Ddinbych yng Nghwm Geifr a Blaencwm, Llanarmon Dyffryn Ceiriog ar ddydd Sadwrn 1af Hydref 2016 am 1.00 o’r gloch, drwy garedigrwydd Glyn a Lynne Jones, Elgan a Cathy, Gethin a Sara a’u dwy merch, Annes a Glesni Mai. Dylid ymgynull yn gyntaf yn Blaencwm am 1.00 o’r gloch yn brydlon os gwelwch yn dda cyn symud ymlaen i Gwm Geifr am 2.30pm. Mae Blaencwm rhyw dair milltir a hanner i fyny o bentref Llanarmon DC. Rhaid troi i’r chwith ar sgwar y pentref ar bwys tafarn yr Hand os yn dod i lawr o gyfeiriad Llanrhaeadr ym Mochnant ar hyd ffordd gul a throellog neu i’r dde ar y sgwar os yn dod i fyny ar hyd y B4500 o gyfeiriad Y Waun, (neu Chirk) a chario ymlaen ar hyd ffordd gul, Swch Cae Rhiw. Fe fydd arwyddion i’ch helpu ond cofiwch peidio ac aros yng Nghwm Geifr ond cario ymlaen am rhyw filltir arall cyn troi i’r chwith ar ôl pasio hen gapel fydd ar y dde i chi i gyfeiriad Blaencwm, sydd rhyw filltir eto i fyny’r dyffryn. Blaencwm yw’r fferm olaf ar hyd y ffordd honno. Mae’r ffordd yn aros yn gul ac fe ddylsech fod yn ofalus i osgoi unrhyw anffawd Mae buarth Blaencwm rhyw 1,300 troedfedd uwchben y môr yng Nghwm Llawenog, Dyffryn Ceiriog ac yn codi hyd at 2,600 troedfedd i ben Cader Bronweh sydd ar y Berwyn. Mae’n ymestyn hyd at 1,500 o erwau gyda 200 erw ychwanegol o dir pori ar gael ar fynydd Blaenglyn. Mae diadell o 1,200 o famogiaid yn cael eu magu, gyda 250 ohonynt yn cael eu croesi gyda hyrddod Texel ac mae buches o rhyw 20 o wartheg duon Cymreig yn cael eu cadw hefyd. Fe fydd mamogiaid, defaid dau ddant, ŵyn benyw a hen hyrddod i’w gweld ym Mlaencwm. Yng Nghwm Geifr mae'r buarth tua 1,200 troedfedd uwchben y mor, lle mae diadell oddeutu 1,000 o famogiaid Cymreig a 300 o famogiaid croes. Mae'r defaid Cymreig yn pori ar fynydd Tarw ar Swch sydd rhyngddynt yn ymestyn i tua 1,500 o erwau ac yn codi i 2,200 troedfedd. Mae hefyd 200 erw o dir wedi ei wella hefo 160 erw o dir Pentre Pant, sydd ar rent, yn tyfu silwair ac yn cartrefu'r defaid croes ar gwartheg iau. Mae 350 o’r mamogiaid Cymreig yn cael ei croesi gyda hyrddod Charollais a Cheviot. Yn Cwm Geifr, cawn weld hen hyrddod, hyrddod blwydd, ŵyn hyrddod, ŵyn benyw heb eu dyfnu gyda’u mamau a defaid dau ddant a mamogiaid eraill. Dosbarthir yr ŵyn mewn ffordd i weld pa hyrddod fydd eu tadau. Gwerthir ychydig o ŵyn tewion y ddau le ar y bâch, un ai i Randall Parker yn Llanidloes neu Dunbia yn Llanybydder ond mae’r helyw yn cael eu gwerthu drwy’r farchnad agored yng Nghroesoswallt a Ruthin neu fel ŵyn stôr yn Ruthin neu Llanelwy. Darperir lluniaeth ysgafn yng Nghwm Geifr. Rydym yn eich annog i fod yn brydlon ac i arddel gofal er mwyn hwyluso’r trafeilio i Flaencwm ac yna yn ôl i Gwm Geifr neu fe all greu problemau ar y ffyrdd cul.Cymdeithas Defaid Mynydd Cymreig © 2025
Website designed and maintained by H G Web Designs
Sylfaen y diwydiant defaid yng Nghymru
# Dafad aml-bwrpas - ar fynydd neu lawr gwlad
